Op mijn vrijwilligerswerk is vanwege Covid-19 de methode van een inloopspreekuur vervangen door een afspraak. Die maakt de cliënt per telefoon en soms kan de vraag of probleem ook direct telefonisch worden afgehandeld. Maar meestal betreffen het zaken waarvoor ik instanties moet bellen dus dan is een persoonlijke afspraak handiger.
Want heb van die cliënt verschillende gegevens nodig. Regelmatig moet ik voor ze inloggen bij de Belastingdienst met hun DigiD of ook nog bellen voor een toelichting. Dan verifiëren ze wel altijd of ik echt voor die cliënt bel door even ruggespraak met cliënt te hebben of naar nadere gegevens te vragen.
Valt me op dat werkelijk vrijwel alle ambtelijke brieven in een taal zijn geschreven die ik als geboren Nederlander met een redelijk IQ al moeilijk kan ontcijferen.
De training Jip- en Janneke taalgebruik voor ambtenaren (bestaat echt!) is nog niet door heel veel ambtenaren met goed gevolg genoten. Kan me dus voorstellen dat iemand die niet hier geboren is, maar wel Nederlands spreekt, het lezen van zo'n brief en dus ook het begrijpen van de consequenties die in ambtelijke taal staan uitgelegd, maar moeilijk kan begrijpen. Maar ook Nederlanders die dit soort ambtelijke taal niet begrijpen zijn er genoeg. Ook die krijg ik op ons spreekuur. Ben erg blij met mijn vrijwilligerswerk. Om wat terug te kunnen geven en als ervaringsdeskundige mijn lotgenoten te kunnen helpen.
Want toen ik zelf door een Burn-out tientallen punten van mijn IQ (tijdelijk - toch??) verloor en de simpelste brieven abacadabra leken, had ik maar al te graag even iemand gehad die me geruststelde. Komt wel goed met dat Uitermate Welnietwelnietwelniet Verkeer.
Jullie wel eens moeite met het begrijpen van ambtelijke taal?
16 opmerkingen:
Ja en ik ben ook Nederlands en hoog opgeleid
vaker dan me lief is en dan ben ik nederlandse en hoog opgeleid
Jahoor, regelmatig en ik ben niet echt hoog oogeleid (HBO)
Goede scholing gehad maar moet alles regelmatig meerdere keren lezen om alle kwartjes te laten vallen,
jazeker
Ik ben Nederlander in Vlaanderen, en het ambtelijk taalgebruik is hier nog onbegrijpelijker. Ik heb een bovengemiddeld IQ (en perfectionisme, dus er komt niets uit mijn hoofd of handen...) en snap slechts de helft van de overheidspost die ik ontvang. Ik stap er regelmatig mee naar een collega, die dan moet lachen om de brief, het 'land van Kafka!' noemt, en tracht te ontdekken wat er bedoeld wordt. De meeste Belgen hebben een familielid of vriend bij de overheid, die kan helpen.
Dan vraag ik me af,wie heeft die ambtenaren geleerd om zich zo uit te drukken? Daar moet je toch wel een cursus voor gevolgd hebben
Sommige brieven zijn inderdaad moeilijk te lezen en moet je meerdere keren lezen of even laten bezinken.
De meeste overheidsdiensten werken met macrobrieven. Dat wil zeggen dat als er een brief wordt opmaakt, dat dit met vaste teksten/blokken wordt gedaan. Daarbij moet een brief ook juridisch voldoen en dat kan er al voor zorgen dat een brief niet meer goed te lezen is.
Ja, soms zijn brieven lastig om te lezen, ook voor mij met een universitaire opleiding. Maar: als ambtenaar moet ik soms zelf ook brieven opstellen en dat is best ingewikkeld. Aan de ene kant wil je het begrijpelijk hebben, aan de andere kant moet het inhoudelijk en juridisch kloppen. En daar heb je dan vaak maar 2 A4 tjes de ruimte voor. Terwijl het beleid of de regeling soms wel uit 24 blaadjes bestaat. Dat is soms best ingewikkeld.
Jazeker, en daarnaast wordt alles ook nog eens moeilijker gemaakt met allerlei login-codes en formulieren, DigiD, etc.
Ik ken al zoveel mensen met een normaal of zelfs hoog IQ die daar moeite mee hebben, laat staan als je minder slim bent, de taal slecht beheerst of analfabeet bent.
Jazeker, terwijl er met mijn hersens niks mis is. Maar bovenstaande uitleg (macrobrieven, het moet juridisch kloppen) snap ik ook. Wat fijn dat je met deze werkzaamheden zo'n verschil kan maken voor je clienten!
Het is alles behalve onjuist Danio nooit geen problemen heb met het al dan niet correct ontcijferen van wat welke willekeurige pennenlikker dan ook aan woorden in onwillekeurige volgorde heeft uitgebrald.
Of eigenlijk, zeg nou gewoon helder en kort wat je wil. Ik snap het wel maar ben zo moe van dat gezwam, gezever en gedraai.
Ja, echt wel! En ik heb psychologie gestudeerd aan de universiteit Utrecht, dus zo dom ben ik niet denk ik dan altijd....
Mijn man is ambtenaar en heeft wel eens zo'n cursus B1 gehad (naam voor jip-en-janneke-taal). Het lastige is dat de wet nu vaak een rare of vreemde naam heeft. En er een beslissing is genomen naar aanleiding van deze wet. Of dat je iets moet doen omdat je dan met een "wet-met-rare-naam" te maken krijgt. Maar er zijn een paar dingen prima dingen te doen. Bijvoorbeeld zinnen niet langer dan 7 woorden maken. Geef kopjes aan in de tekst. Gebruik leestekens goed. En moet er wat ingevuld worden maak een duidelijk stappenplan. En bij een opsomming als deze, zet ze onder elkaar. Eigenlijk zouden we als bewoners veel vaker aan de bel moeten trekken om te moeten vragen of ze de brief niet opnieuw willen sturen en dan met een soort van uitleg erbij, zodat je ten minste de bedoeling kan achterhalen.
Sommige brieven zijn trouwens door de ver-B1-ing zo slecht geworden, dat mijn man en ik wel eens helemaal in een deuk liggen. De hele essentie is dan weg. Bijvoorbeeld, doet de ambtenaar nu een voorstel,is er een besluit genomen of word ik in de maling genomen?
Ik weet nog van die brieven die het COA stuurde naar de asielzoekers, ook zo lastig. Ik heb er heel wat vertaald voor ze maar moest zelf ook wel eens uitzoeken wat er verwacht werd.
Jazeker! Ik ben Nederlands, hoog opgeleid en ben gek op de Nederlandse taal. Wat sommige ambtenaren ervan maken...schrijnend.
Geweldig dat je dit vrijwilligerswerk doet!
Een reactie posten